Iets met Rede en een Troon

Na een overvloed van vakantieblogs bleef het even stil. Tja, ik was gewoon weer druk aan het werk. Maar de troonrede is een goede aanleiding om de draad weer op te pakken. Sinds 1814 wordt de troonrede uitgesproken. Een mooie traditie. Persoonlijk – maar daar kun je heel anders over denken – houd ik wel van de tradities en het vertoon er omheen. Als je die van onze Prinsjesdag vergelijkt met alles wat er bij de begrafenis van de Queen kwam kijken….enfin, waarin een klein land ook klein kan zijn, zal ik maar zeggen.

Maar die tradities zijn er natuurlijk niet voor niets. Die onderstrepen het belang van de voordracht. Die onderstrepen dat hier het kabinet aan de Staten Generaal aankondigt wat ons land te wachten staat en hoe zich dat vertaalt in de begroting voor het komend jaar. En daar gaan we het nog uitputtend over hebben. Oh ja en er is geloof ik ook nog iets met hoedjes. Wat je daar allemaal al niet aan af kunt lezen…… Ik beperk me liever tot het proberen te duiden wat volgens mij relevante elementen zouden kunnen zijn in de troonrede voor Flevoland. Waarbij we de komende maanden in de begrotingsbehandelingen gaan zien wat dat echt betekent.

Aan het begin van zijn jaarlijkse troonrede benadrukte koning Willem-Alexander dat we in een onzekere en tegenstrijdige tijd leven, waarin we met elkaar voor grote veranderingen komen te staan. Het is ook niet mis wat ons te wachten staat. Alleen mét elkaar kunnen wij de grote transities van de huidige tijd tot een succes maken. Hartenkreet: het zou daarbij fijn zijn als we op konden houden met alles wat er gebeurt een crisis te noemen en over te schakelen op crisismanagement. Even volgens het boekje: Een crisis is een zware noodsituatie waarbij het functioneren van een organisatie (bedrijf, overheid, maatschappij, regio) ernstig verstoord raakt. Crises worden gekenmerkt door vier elementen: 1) substantiële dreiging voor de organisatie 2) een verrassingselement 3) hoge mate van onzekerheid 4) korte beslistijden. De meeste crises hebben inmiddels geen verrassingselement meer en vragen niet (alleen) om snelle oplossingen, maar vooral om houdbare oplossingen en nadenken over de verder in de toekomst liggende oplossingen. Graag uit de crisis-stand en in de weliswaar urgente maar ook meer afgewogen beleidsstand. Laten we urgentie niet verwarren met haast.

Maar terug naar de troonrede. Die staat stil bij de komende transities. Voor Flevoland is een belangrijke opgave de bijdrage die wij kunnen bieden aan het oplossen van de woningnood en de ruimte die we aan de verschillende transities kunnen bieden. We zetten daarom in op het bouwen van een complete samenleving. Een complete samenleving is meer dan alleen stenen stapelen. Samen maken wij afspraken over natuur, infrastructuur, cultuur en goede gezondheidszorg, zodat iedereen in Flevoland kan wonen in een veerkrachtige en groene leefomgeving. Voor de provincie is een krachtige samenleving een speerpunt. Het is belangrijk dat we ieder vanuit onze eigen rol werken aan een weerbare samenleving, waarin mensen een stevige basis vinden, zowel in zorg en voorzieningen als in de mogelijkheden om zich te ontplooien en in onderhoud te voorzien.

Maar er zijn natuurlijk meer onderwerpen. Ik beperk me dan maar even tot de onderwerpen energie en zorg. Daar gaan we.

Energie.

We maken ons heel veel zorgen over de energieprijzen die de pan uit vliegen. We willen en mogen niemand in de kou laten staan. Het Rijk komt met een begin van een oplossing. De maximumprijs op energie moet rust en voorspelbaarheid van de energieprijs gaan opleveren. Een plafond wordt dat genoemd. De NOS legt het hier mooi uit. Ik denk dat we er daarmee nog niet zijn. Er is gelukkig nog een tweede maatregel aangekondigd. Om de energierekening binnen de perken te houden, is een verlaging van de energiebelasting aangekondigd. De tijdelijke verlaging van de brandstofaccijns wordt verlengd tot in ieder geval juni 2023. En er komt een energietoeslag van 1300 euro voor kwetsbare huishoudens. Totaalbedrag: 1,4 miljard euro. Natuurlijk is ook dat nog niet volmaakt. Maar het helpt wel. Daarnaast moeten we vooral eigenaren van eigen woningen helpen met isoleren, isoleren, isoleren. Er wordt een subsidie aangekondigd voor particulieren die hun huis energiezuiniger willen maken: Met het Nationaal Isolatieprogramma kunnen 2,5 miljoen woningen tot en met 2030 geïsoleerd worden. Zodat de energiekosten dalen en een bijdrage aan de duurzaamheid wordt geleverd. Ik zie in een heel aantal gemeenten mooie voorstellen hierover. Andere investeringen op het gebied van waterstof, wind op zee en warmtenetten (voor warmtenetten wordt 200 miljoen euro die aangekondigd) dragen ook bij, maar zullen op korte termijn niet de zorg voor de Nederlander wegnemen.

Ondertussen gaat het denken en voorbereiden op de toekomst ook gewoon door. Dus moeten de vraagstukken op het energienet bij de kern worden aangepakt. Met investeringen van het Rijk en ruimte voor regionaal maatwerk. Ook in Flevoland pakken we dat met elkaar stevig op.

Bij “van het gas” af wordt de industrie aangezet tot extra verduurzaming met aangescherpte normen, beprijzing en subsidies. De CO2 -heffing industrie wordt aangepast zodat deze zorgt voor een additionele reductie. De energiebesparingsplicht wordt in 2023 uitgebreid naar de zogenaamde ETS (Emission Trade System)-bedrijven en vergunningplichtige bedrijven. Als provincie gaan we in overleg met gemeenten aan de slag om de 100 grootste gasgebruikers te helpen om van het gas af te komen. Daarvoor zijn deze maatregelen een steun in de rug.

De zorg:

In Flevoland werken we – sinds ondermeer het omvallen van de IJsselmeerziekenhuizen – hard aan het opbouwen en verbeteren van iets dat we sjiek een nieuwe zorg-infrastructuur noemen. Met elkaar proberen we van de achterstand een voorsprong te maken. De zorgtafel Flevoland is daar ons meest zichtbare voertuig voor. En in de troonrede vinden we heel veel aanknopingspunten waaruit blijkt dat we op de goede weg zijn. Er wordt komend jaar 6 miljard euro meer uitgegeven aan de zorg dan in 2022. De totale uitgaven komen daarmee op 103 miljard euro. De vraag naar zorg stijgt door onder meer de vergrijzing. Om de zorg toch betaalbaar en toegankelijk te houden voor alle ‘zijn nieuwe oplossingen nodig’. Precies. En daar hebben we voorbeelden van. We zien ze ook terug in de nieuwe oplossingen zoals die in het Integraal Zorgakkoord staan. Passende zorg staat centraal: de zorg zoveel mogelijk rondom de patiënt organiseren. En dat is precies hoe we het hier met alle partijen proberen te doen. Gelukkig wordt dat ook onderkent: er wordt geld gereserveerd voor het verbeteren van de samenwerking tussen zorgverleners, zorgverzekeraars, gemeenten en toezichthouders. Dat lijkt verdacht veel op onze zorgtafel…. En tenslotte reserveert het kabinet komend jaar 90 miljoen euro voor de bevordering van de mentale en fysieke gezondheid en preventie. Ook die speerpunten herkennen we.

Ik zou er nog pagina’s over kunnen volschrijven. Wie weet…er komen nog meer blogs. Voor nu: zorgen dat deze mooie plannen leiden tot oplossingen voor mensen die dat hard nodig hebben. Blijvend en op een faire manier. Want rede gaat niet alleen over een voordracht, maar ook over redelijk, over menselijk denkvermogen en gezond verstand. Zo moeten we de troonrede duiden en vooral……in praktijk brengen.