Iets met treinen en traagheid.
- Jop Fackeldey
- 13 okt 2021
- 4 minuten om te lezen
Dit is een waarschuwing…deze blog gaat over iets wat de meeste lezers nauwelijks zal boeien….iets met de verhouding tussen de provincie en de regio en ander bestuurlijk ge……. Maar het houdt me wel bezig. Dus schrijf ik er een stukkie over. Met veel voetnoten. Dat lucht in ieder geval op.
Belgische trein gekaapt. De kapers eisen van de overheid passagiers en wapens om ze in bedwang te houden. Zo voel ik me soms in de debatten over de rol en het bestaansrecht van het middenbestuur. Of komt het doordat De trein der traagheid van Johan Daisne één van mijn lievelingsboeken was ?
Het is wel een beetje een hersenkraker, want wie weet er nu wat de provincie doet. Uit de Quick Scan Provinciale Democratie van het programma Democratie in Actie naar de stand van de provinciale democratie bleek dat maar 19% van de inwoners zicht heeft op wat de provincie doet. Dan schieten we onmiddellijk in de actiemodus. Daar moeten we wat aan doen: We gaan dus naar aanleiding van deze quick scan in gesprek met de inwoners[1]. Dat is natuurlijk prima en dat moet ook. Om antwoord te krijgen op de vraag hoe we de verbinding met onze inwoners kunnen vergroten. Maar toch….daarmee zijn we er nog niet.
Namens Flevoland mag ik deel uitmaken van de Bestuurlijke Adviescommissie Kwaliteit van het Openbaar Bestuur. Een hele mond vol. Een tamelijk studieuze club overigens, waar veel rapporten over de kwaliteit van het openbaar bestuur langskomen. Maar ook een plek waar provinciebestuurders vaak samen met wetenschappers en Haagse (top)ambtenaren nadenken over dat bestuur. De meeste opwinding ontstaat dan altijd als we de nederlandse bestuurlijke structuur (beter bekend als het Huis van Thorbecke) weer eens willen verbouwen. Minder Provincies, Regio’s in plaats van of naast Provincies, Superprovincies, Stadsregio’s in plaats van steden …noem maar op. Zo hebben we al vanaf 2007 discussies gehad over een Randstadprovincie, maar dat idee is gelukkig ergens rond 2014 definitief ten grave gedragen. Het proces had één voordeel: toen de fusie dreigde, wisten ineens veel meer mensen wat de provincie doet……
Maar misschien doet het er ook niet zo erg toe. Voor veel inwoners is de overheid één en ondeelbaar. Wij weten wel beter. Probeer maar eens met “de” Rijksoverheid afspraken te maken om er achter te komen dat je daarvoor toch eerst een tijdje bezig bent om de verschillende ministeries op één – en bij voorkeur jouw – lijn te krijgen. Voor de inwoner die niet dagelijks met de overheid te maken heeft is het nog erger. Die gaat naar de gemeente, daar moet hij of zij zaken doen. En via de belastingen heeft hij of zij met de Rijksoverheid te maken. Maar het onderscheid tussen provinciale, lokale en rijkswegen…wie boeit dat nou. Alhoewel, als je vroeger van Nederland België in reed kon je een verschil merken…dat wil je toch niet op iedere gemeentegrens. En natuurlijk wil je dat er tussen gemeenten afgestemd wordt over woningbouw, er samengewerkt wordt bij het plaatsen van windmolens of zonnevelden, dat het gemeentegrensoverschrijdend openbaar vervoer goed geregeld is etc. En dan zijn er ook nog de onderwerpen zoals natuur – wie kent de Oostvaardersplassen niet – waar de provincie direct over gaat. Maar toch, daar merkt de burger niet zoveel van. Of wel ?
Jazeker. Als het niet goed geregeld is bijvoorbeeld. Of als er bezuinigd moet worden op (regionale) buslijnen. Of als je wél “last” hebt van de provincie omdat je het met het beleid niet eens bent. Daarbij past overigens wel een nuancering. Want maatschappelijk onbehagen kan voorkomen uit onvrede met de persoonlijke situatie, met een collectieve situatie of met de samenleving of de politiek in zijn algemeenheid. En er is ook nog wel een samenhang met de plaats waar men woont. En als ik dan toch rapporten mag aanbevelen: “Regionaal Maatschappelijk Onbehagen: naar een rechtsstatelijk antwoord op perifeer ressentiment” van Caspar van den Berg en Annemarie Kok, onderzoekers verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen[2].Voor liefhebbers, maar zeer de moeite waard. Met mooie aanbevelingen voor ons politieke systeem. Maar goed, terug naar de praktijk. Daarbij is les 1 wat mij betreft ons niet (alleen) te laten leiden door dat onbehagen, maar er wel voor te zorgen dat wij – ook als middenbestuur – als provincie – actief luisteren naar wat onze inwoners bezig houdt. Daarbij is de kunst natuurlijk om niet alleen in gesprek te gaan met inwoners als de besluiten al genomen zijn. Ook dat laat het eerder genoemde Quick Scan van “Democratie en Actie” zien.
Zo geloof ik zelf in instrumenten als bijvoorbeeld burgerpanels zoals beschreven in het Adviesrapport Betrokken bij klimaat[3]. Veel gemeenten hebben er ervaring mee opgedaan. Ook voor onze Regionale Energie Strategie gaan we wat mij betreft in gesprek met onze Flevolanders over de vraag hoe zij Flevoland zien. Zijn we er met zijn allen trots op ? Uit een onderzoek dat we in Flevoland gehouden hebben[4] blijkt dat veel inwoners zich eigenlijk niet goed geïnformeerd voelen over de Regionale Energie Strategie, maar 70% van de 1.469 mensen die bevraagd zijn willen in meer of mindere mate wel geïnformeerd worden. Dus er ligt een kans.
Een heel ander voorbeeld. De Stadmakerij in Lelystad is met een redelijk willekeurige groep burgers in gesprek gegaan over de vraag wat een Krachtige Samenleving is[5]. Dat werden leuke gesprekken, ik heb er een aantal bijgewoond, en leverde waardevolle inzichten op.
Zo moeten we in gesprek met onze burgers, want we willen echt een betere score dan we nu behaalden. En dan wordt het misschien minder belangrijk of iedereen weet wat de provincie doet. Als de provincie maar weet wat de burgers doen…….
Tenslotte: ik had er al voor gewaarschuwd, een saai stukje, met veel rapporten. Maar wel een ongelooflijk boeiend vraagstuk. We studeren door…….
[1] https://www.flevoland.nl/actueel/provincie-gaat-in-gesprek-met-inwoners [2] https://www.rug.nl/cf/nieuws/newitems/2021/maatschappelijk-onbehagen [3] https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2021/03/21/adviesrapport-betrokken-bij-klimaat [4] https://stateninformatie.flevoland.nl/Vergaderingen/Provinciale-Staten/2021/30-juni/15:30/DOCUVITP-2780267-v1-Onderzoek-Citisens-Flevolanders-en-de-energietransitie-1.PDF [5] http://www.stadmakerij.nl/wp-content/uploads/2021/08/20210812-Flevoland-naar-een-krachtiger-samenleving-DEF.pdf

Comments