Kies-pijn

Het is weer zover, volgens sommigen de 4 jaarlijkse cyclische (of cynische) folklore, volgens anderen het hoogtepunt van de democratie: verkiezingen. En nog wel op het meest aansprekende en direct herkenbare niveau: voor gemeenteraden. Het is de tijd dat je in de stad en het dorp struikelt over lokale politici, gewapend met flyers, rozen (in mijn geval), al dan niet schrijvende pennen, pepermuntjes, gebakjes en schuursponsjes. En nog veel meer. Ook ik doe er vrolijk aan mee.

Tijd dus voor een kleine beschouwing. Een een boekentip: in Stem op Caesar van Peter Jones[1] leren we hoe de Grieken en Romeinen het in onze wereld aangepakt zouden hebben.

Hoe kunnen wij ons druk maken over …(en vul nu maar in) terwijl onze wereld in brand staat. Een veel gestelde vraag. Dat antwoord is eigenlijk nog wel eenvoudig. Democratie is het enige antwoord op de waanzin van Poetin en zijn smerige oorlog tegen Oekraïne. In mijn ogen een oorlog tegen de democratie. Juist daarom moeten we gaan stemmen. Juist daarom moeten we gebruik maken van ons democratisch recht.

Maar dan: wat kiezen we eigenlijk? En dat is best lastig. Want als je met het systeem bekend bent, dan snap je dat een compromis sluiten betekent dat je nooit alleen je hele eigen programma kunt realiseren. Sterker nog, ook mijn en jouw partijprogramma is een compromis, een vertaling van grondbeginselen naar de actualiteit. En ik ken maar weinig mensen die het 100% met hun partij eens zijn. Nou ja dat wil zeggen, tenzij ze hun eigen partij beginnen. En dat zijn er – helaas wat mij betreft – steeds meer. Voor diegenen die het systeem niet zo goed kennen ziet het er tamelijk idioot uit: de meeste politici kunnen hun eigen beloften niet eens onthouden, is een gangbare mening. Of naar Simon Carmiggelt: “Politici beloven nu eenmaal meer dan ze ooit waar kunnen maken. Dat is hun vak en de kiezer weet het. Ze roepen: ‘Jullie krijgen allemaal een Mercedes’ en dan draait het uit op een dinky-toy.” Nu zou je kunnen proberen alle verkiezingsprogramma’s te lezen: ik wens je sterkte. De meesten lijken niet geschreven om gelezen te worden.

Bovendien, het aantal partijen waaruit je kunt kiezen is zo groot dat je mag vrezen dat het aantal partijen dat je nodig hebt om een meerderheid in de gemeenteraad te krijgen ook heel groot is. In Lelystad hebben ze er ervaring mee. Met nu 15 partijen in de Raad en 17 verkiesbaar…weet je hoe laat het is.

1 keer in de 4 weken mag ik voor Radio Lelystad het politieke praatprogramma “Over Lelystad gesproken” maken. Deze week sprak ik met de Lelystadse burgemeester Mieke Baltus en met journalist Kees Bakker. Voor de liefhebber, hier is het nog eens na te luisteren. Maar wat me daarin opviel, is dat beiden concludeerden dat die versnippering uiteindelijk er wel toe heeft geleid dat de gemeenteraad elkaar in vaak grote meerderheden kon vinden, om een heldere beleidslijn uit te zetten en om krachtdadige besluiten te nemen. Die dan overigens op onderdelen wel weer afweken van wat het College van Burgemeester en Wethouders voorgelegd had. Dat is een vorm van dualisme die voor politicologen en bestuurskundigen interessant is maar of het de herkenbaarheid van de politiek vergroot ? Misschien wel, want in openbare debatten wordt gekomen tot een mening en opvatting, die dan wel weer gebaseerd is op… inderdaad, een compromis….

Maar waar moet je dan je stem op baseren ? Je kunt kijken naar verschillende stemwijzers, maar bij iedere stemwijzer kwam ik steeds op een andere partij uit (en helaas lang niet altijd als eerste voorkeur op de partij waarvoor ik in de politiek zit…..). Ik heb eigenlijk maar 1 advies. Politiek is mensenwerk. Mensen sluiten die compromissen, mensen moeten jouw belang behartigen. Ga op zoek naar mensen die je vertrouwt, ga met ze in gesprek, zoek ze op in de campagnes. Want juist nu lopen ze veelvuldig in het wild. En natuurlijk moet je kijken naar de opvattingen en de standpunten van een partij: maar het zijn de mensen die daarmee aan het werk moeten. En oh ja, staar je ook niet blind op opiniepeilers. Die denken dat de verkiezingen gehouden worden om te kijken of zij gelijk hebben. En dat is een beetje de wereld op zijn kop.

DUS GA STEMMEN ! (en ik onderdruk de neiging om een stemadvies te geven).

[1] 2009, uitgeverij Bert Bakker, ISBN 9789035133938