top of page
Zoeken
Foto van schrijverJop Fackeldey

Uitvoeringskracht in de energietransitie


Op 19 dec verscheen het RLI-advies ‘De uitvoering aan zet: omgaan met belemmeringen bij de uitvoering van beleid in de fysieke leefomgeving’. Een buitengewoon waardevol advies. Kern van het advies (vat ik maar even samen in mijn eigen woorden): sturen doe je aan de voorkant. Dus zorg dat je bij het formuleren van beleid meteen meeneemt wat de consequenties voor de uitvoering zijn. Dus niet eerst beleid vaststellen en dan maar zien hoe dat uitgevoerd wordt. Nee, vanaf het begin , bij het maken van het beleid, ook kijken of dat beleid niet alleen uitvoerbaar is, maar ook vooral hoe de praktijkervaring in dat beleid terug kan komen. Ik raad zeer aan het advies te lezen, je vindt het hier.

De vraag is en blijft natuurlijk: hoe zorgen we er nu voor dat dat beleid ook daadwerkelijk in praktijk gebracht wordt, juist voor de energietransitie. Want als ergens uitvoering en beleid hand in hand moeten gaan is dat bij de energietransitie. Die transitie gaat (en moet gaan) in zo’n ontzettend hoog tempo, dat uitvoering niet op beleid kan wachten. En dan moeten we ook daadwerkelijk met het rapport aan de slag om te voorkomen dat het op de stapel waardevolle ideeën belandt….en daar blijft liggen.


Maar eerst over het rapport zelf. Ik was in de gelukkige omstandigheid om als referent op te mogen treden. We hebben in Nederland te veel in zichzelf “goed” beleid liggen….dat alsmaar niet tot goede uitvoering komt. En dat ligt niet aan de kwaliteit van de uitvoerders, maar aan de onmogelijkheid om dat vaak (veel te) precies geformuleerd beleid ook daadwerkelijk uit te kunnen voeren. Een kenmerk is dat die uitvoering veelal in regio’s ligt. En ja, wat is een regio ? Daarom heb ik (ook) vooral gewezen op de RES(Regionale Energie Strategie) regio’s. Want in die regio’s worden beleid en uitvoering met elkaar verbonden. Het Nationaal Programma RES en de RES-regio’s, zijn een voorbeeld van een gedegen uitvoeringsprogramma, een perfect functionerend koepelprogramma en gezamenlijke bestuurlijke verantwoordelijkheid als alternatief voor de coördinerend minister. En dat voorkomt dat er willekeurig beleid gestapeld wordt, omdat er onmiddellijk een terugkoppeling plaatsvindt vanuit de praktijk en de uitvoering naar wet- en regelgeving.


Als ergens de uitvoering aan zet moet zijn, dan is dat bij de energietransitie. Om ons heen zien we de energietransitie versnellen. Dat geldt zeker voor het buzzzz-woord van 2023: de netcongestie. Grote maatschappelijke noodzaak om te versnellen. En om goede tussentijdse oplossingen te verzinnen. Oplossingen die nieuw zijn, waar we nog geen beleid voor hebben en waar we niet op dat beleid kunnen wachten. En om die versnelling bij de versterking van het energienet daadwerkelijk te realiseren moeten we dat werk anders organiseren. Net zo veilig, maar snel. Niet blijven steken in “dat mag niet van Brussel”, “dan lopen we te grote juridische risico’s”, “we moeten eerst nog een draagvlakmeting en een onderzoek en nog een onderzoek….”. Nee, laten we het oplossen van de netcongestie nu eens proberen te organiseren langs de lijnen van het RLI-advies en kijken welke belemmeringen we kunnen tackelen. Want ook bij de realisatie van de goede voornemens en beleid m.b.t. de netcongestie komen we alle belemmeringen die in het RLI-advies genoemd worden tegen.


  • Stapeling, en daardoor de complexiteit van beleid. Misschien is beleid niet het probleem, maar wel het ontbreken van een adequaat uitvoeringsprogramma. Al weer een jaar geleden publiceerde het Landelijk Actieprogramma Netcongestie haar programma. Dit Landelijk Actieprogramma Netcongestie, opgesteld en onderschreven door een brede vertegenwoordiging van stakeholders, laat maatregelen zien die nodig zijn om sneller netten aan te kunnen leggen en de beschikbare netcapaciteit zo goed mogelijk te laten aansluiten op de vraag naar elektriciteitstransport. En in zichzelf is dat een waardevolle en gelukkig concreet geformuleerde set afspraken. Maar wat daarnaast nodig is, is georganiseerde uitvoeringspraktijk op lokaal niveau, waarbij data gedeeld worden en concrete knelpunten opgelost. Een uitvoeringsprogramma waarin we de pyramide omkeren. Leidend worden de oplossingen die op het niveau van bedrijventerreinen voor de korte termijn bedacht worden. En we organiseren een opschalingsstructuur, waarbij signalen dat het vastloopt door gemandateerde vertegenwoordigers van de overheden, de netbeheerders en de ACM opgelost kunnen worden en er tegelijkertijd nieuw beleid gemaakt kan worden.

  • Handelingsverlegenheid: terughoudendheid om stappen te zetten. Oplossingen gaan voor zou het motto moeten zijn. Vóór juridische zekerheid. Vóór principiële belemmeringen. Vóór 100% garantie dat het werkt. Durf, doe, leer !

  • Ontoereikende organisatie rond de uitvoering. Een overleg van alle stakeholders, met al hun belangen, is op zichzelf nodig en van belang, maar op lokaal niveau zoeken we toch meer naar een coalition of the willing. Naar een groep lokale deskundigen die met elkaar slimme oplossingen kunnen en willen bedenken met een goede lijn naar de bestuurlijke bovenlagen als ze vastlopen en er belemmeringen weggenomen moeten worden.

  • Ongelijke verdeling van kosten en baten. De kosten die de netbeheerder maakt betalen we met zijn allen. En dus is er strenge regelgeving en toezicht op die kosten. En terecht. Maar wat er nu aan de hand is, is van een andere orde. Daarbij gaat de financiering spaak lopen. Hier zouden slimme afspraken gemaakt moeten worden in de landelijke taskforce: wie betaalt wat ?

  • Structurele schaarste aan menskracht. Het ligt voor de hand, maar het bundelen van de krachten op lokaal niveau van netbeheerders, gemeenten en installatiebedrijven kan echt zorgen voor een versnelling.


Laat dat dan het goede voornemen zijn voor het volgend jaar: laten we de uitvoering in stelling brengen en gaan langs ongebaande paden ! Ik wens U mooie feestdagen en een goed begin van 2024.

 

72 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

Comments


Post: Blog2_Post
bottom of page